کاربرد علم ژئوفیزیک در مطالعه امواج انفجار
عملیات انفجاری کنترل شده امروزه به طور گسترده ای مورد استفاده قرار می‌گیرند. این انفجارها در مناطق شهری برای ایجاد گودهای زیرزمینی جهت احداث پارکینگ، حفر فوندانسیون داخل سنگ بستر، احداث پل، احداث تونل، جاده سازی و … استفاده می‌شوند. همچنین در مناطق روستایی یا خارج از شهر ها انفجارها بیشتر جهت فعالیتهای معدنی یا نظامی طراحی و انجام می‌شود. مواد منفجره ارتعاشات قوی ایجاد می‌کند که از طریق زمین و هوا به اطراف منتشر می‌گردد. ارتعاشات لرزشی از طریق زمین و امواج فشاری از طریق هوا به کیلومترها دورتر منتقل می‌شوند. این امواج انفجار به طور بالقوه می‌تواند علاوه بر منطقه وقوع انفجار؛ به خانه ها، ساختمان ها، کانال های فاضلاب و سایر سازه های مجاور آسیب برساند. بسته به اندازه انفجار، تأثیر ارتعاشات زمین و امواج هوا را می توان حتی کیلومترها دورتر احساس کرد. ارتعاشات بیش از حد زمین می‌تواند باعث ترک خوردن سازه ها شده و همچنین موج فشاری هوا می‌تواند حتی شیشه پنجره ها را شکسته یا آلارم ماشین ها را به صدا درآورد. حتی زمانی که این فعالیت‌ها تحت بهترین سناریوها انجام می‌شوند، می‌توانند باعث نگرانی ساختمان‌های مجاور و مالکان آنها شوند.
وقتی اسباب منزل به لرزش در می‌آیند یا دزدگیر اتومبیل به صدا در می‌آید، مردم اغلب به این باور می‌رسند که دارایی آنها در معرض آسیب قرار گرفته است. این موضوع می‌تواند منجر به شکایات قانونی شده که ممکن است در نهایت باعث تعلیق پروژه و حتی جریمه شود. سطح زیاد سر و صدا همچنین می‌تواند تهدیدی برای سلامتی و ایمنی کارگران نیز باشد.
با استفاده از تجهیزات مانیتورینگ لرزه نگاری می‌توان سطح لرزش، موج فشاری هوا و سطوح نویز را در محل انفجار ثبت و اندازه گیری نمود. از آنجایی که داده‌های ثبت‌شده تقریبا بلافاصله قابل مشاهده هستند، می‌توان عملیات انفجاری را قبل از فراتر رفتن از محدودیت‌های قانونی یا قبل از ایجاد نگرانی بهینه نمود. همچنین داده ها ثبت و ذخیره شده و برای استفاده های آتی و یا استناد در مراجع قانونی وجود خواهند داشت.
دستورالعمل های صنعتی و استانداردهایی برای محدوده مجاز لرزش و فشار هوا تدوین شده و در اختیار می‌باشند. هر انفجار باید طوری تنظیم شود که شدت امواج لرزشی و فشاری حاصل از آن از حد مجاز تعیین شده فراتر نرود. استانداردهای تدوین شده حد مجاز لرزش برای ساختمانها، دکلهای برق، لوله های نفت و گاز را تعیین می‌کنند. روشهای ژئوفیزیکی نیز در این حوزه به کارشناسان کمک کرده تا بتوانند امواج لرزشی و فشاری حاصل از انفجار را مطالعه نمایند. از پرکاربردترین روشها برای مطالعه امواج حاصل از انفجار، روش لرزه نگاری می‌باشد. دستگاه های لرزه نگاری امواج حاصل از انفجار را ثبت و ذخیره می‌نمایند. با مطالعه امواج ثبت شده، پارامترهای مختلف از جمله شدت آنها بررسی شده و سپس تجاوز یا عدم تجاوز آنها از محدوده مجاز مشخص می‌شود. امروزه انجام مطالعات لرزه نگاری برای انفجارهایی که در نزدیکی مناطق مسکونی، دکلهای برق، خطوط انتقال نفت، آثار باستانی و … صورت می‌پذیرد به یک استاندارد و الزام تبدیل شده و به وفور مورد استفاده قرار می‌گیرد.
